Op het laatste moment kwam het bericht: “Er is ruimte voor je op de Kunst 10 Daagse in Bergen!” Broer Eldert en neef Jaap van Baar hadden geregeld dat de grote organisator achter de belangrijkste expositieruimte aan de van Blaaderenweg, Dick Min, een plekje vrijmaakte voor het boek en enkele prints van Dorp van Gedachten. Klein nadeel: er restte slechts een week om alles te realiseren. Maar het is gelukt: vanmiddag hebben we alles opgezet, waarbij Jaap en Eldert het knutsel-, timmer- en schroefwerk voor hun rekening namen. Mooi hoor, pal naast de expositie van de hoofdattractie Frans Lanting.
Dorp van Gedachten beschrijft de herinneringen, belevenissen en gedachten van mijn vader over zo’n 40 plekken in het prachtige Bergen van zijn jeugd, het dorp waaraan hij zo was verknocht. Hij heeft het boek begin dit jaar gekregen en was zo enthousiast! En wat een bijzonder moment is dit. Vorige week is mijn vader vredig gestorven, op 97-jarige leeftijd. Eergisteren hebben we hem vanuit zijn huis naar de begraafplaats gebracht, waar hij samen met mijn moeder rust. De expositie over zijn verhalen op de Kunst 10 Daagse, te midden van tientallen andere kunstenaars, is daarmee een laatste eerbetoon
Update: De belangstelling was zo groot, dat het boek een tweede druk gaat beleven!
Het boek is er! Wie dit blog een beetje heeft gevolgd, weet dat ik tussen alle reizen en bezoekjes aan de natuur bezig ben geweest met een serie fotobewerkingen en verhalen over het dorp Bergen, zoals zich dat manifesteert in de herinneringen van mijn vader. Een geweldig avontuur van ruim twee jaar gesprekjes over de plekken uit zijn jeugd, en bezoeken aan die plekken om daar de foto’s te maken. En nu is het er dan! Nog geurend naar nieuw boek, lekker stevig in de hand.
Druk op de foto hieronder om naar de pagina te gaan waar je het als PDF kunt downloaden. Maar geloof me: er gaan niets boven een gedrukte publicatie
De Maaltijd der Vrienden is terug in het Rietveld Paviljoen in Amersfoort. Dat wil zeggen: er hangt een meer dan levensgrote reproductie, als eyecatcher voor een expositie rond het 65 jarige bestaan van het paviljoen. Bij de opening 65 jaar geleden was het origineel aanwezig, in bruikleen van het Rotterdamse Booymans van Beuningen, en nu veilig opgeborgen in het depot daar.
Op het schilderij van Charley Toorop staat zij temidden van een aantal kunstvrienden die geregeld aanwezig waren in haar huis ‘de Vlerken’ in het kunstenaarsdorp Bergen Noord-Holland, zoals Gerrit Rietveld, de dichter Adriaan Roland Holst en haar zoon Edgar Fernhout. Een aantal lokale fotografen werd uitgenodigd om een werk te maken geïnspireerd op één van de artiesten op het schilderij
Ik koos Charley Toorop zelf, vanwege mijn band met het dorp Bergen en omdat ik haar schilderijen (en die van de andere Bergense School schilders) van jongs af aan heb gezien en waardeerde. En ik besloot om mijn eigen vriendenkring te portretteren rond een maaltijd die symbool staat voor onze vriendschap vanaf onze vroegere scouting-avonturen vol buitenleven: goulash in een Dutch Oven hangend boven het kampvuur. En dan net als het schilderij van Charley Toorop als compositie, een collage.
Het vuur en de goulash – heerlijke rooksmaak! – heb ik gefotografeerd in mijn achtertuin en vervolgens in bakjes meegenomen op de individuele fotoshoots. Iedereen woont inmiddels verspreid over Nederland en het was in de 2 weken die we hadden niet meer mogelijk om bij elkaar te komen. Sterker nog: ik kon één stel nog net de volgende dag op de foto zetten, waarna zij het vliegtuig namen voor een lange vakantie. Er zitten heel wat kilometers in deze afbeelding.
Eén van de leukste details vind ik wel dat het achtergrond met het bos, de bomen en de bosgrond zich daadwerkelijk bevinden vlakbij Toorop’s huis de Vlerken. In het Oude Hof, hemelsbreed 500 meter verderop. Dat was geen toeval: ik ben vaak in Bergen en wilde erg graag dat bos als referentie naar de leefwereld van Charley Toorop.
En daar hangen we dan. In het Rietveld Paviljoen. Toch leuk na een vriendschap van gemiddeld meer dan 50 jaar.
Eerder schreef ik over de fotobewerkingen geïnspireerd door Hockney. Dat was hier en hier en hier en hier. Een initiatief van Rob Renshoff van Fotokring Eemland om een tentoonstelling te realiseren – en het is hem gelukt!
Curator Mariska Doesburg heeft inmiddels 25 foto’s geselecteerd die samen een mooie eenheid vormen en die in de komende weken te zien zullen zijn in het Rietveld Paviljoen in Amersfoort (Zonnehof 8, 3811 ND). Met daartussen ook één van bovengenoemde foto’s.
Officiële opening is op 14 oktober 15:00 uur. Kan ik zelf helaas niet bij zijn, maar ik kom zo snel mogelijk
Floating away into the wonderful world of Jugenstil and Art deco. That is another way to go back in time. I love this period of more than a century ago, when books were written with words that had a life of their own and paintings offered a dreamy world where miracles were just about to happen. This portrait was taken almost two years ago, and needed the time to grow into this aquarel style
Peter Westenbrink from Utrecht is an extraordinary artist. Right now his art is flying in orbit around the globe in the International Space Station, where a box contains numerous small pieces of art, made by artists like Peter.
He asked me to make a poster of him and his art. The concept he created himself, in the style of his other works (take a look at his website www.boutkunst.nl). I merely did the handwork: the photography and the editing in Photoshop.
The objects are a reference to the first word he learned to read at school. The teacher had these wooden tablets with images and a word, like the one on the picture (which in reality is approximately 50 cm in length), and the first one was: Moon! He transformed that idea in a piece of art the size of 1 cubic centimetre, the maximum size. All art in the space station will return to earth later this year, and after that another mission awaits. The aim is to go to the very moon itself, to create the first art exhibition on the moon. Lots of arrangements still have to be made with NASA and all, but the goal is clear. You can see it hanging in the sky every day.
Addendum Just got a message from Peter: “Coincidentally, the work of art (along with 63 more) returned to Earth today (January 11). At 11:19 a.m. our time, the space capsule splashed into the Gulf of Mexico, off the coast of Florida. The attached photo was taken at the landing site, shortly before landing on 4 parachutes. You see the spacecraft falling from the sky like a fireball (heat is released due to the friction with air particles in the atmosphere).”
Af en toe komt iemand met een leuke vraag. “Ik wil graag zo’n portret met bloemen op mijn hoofd. Maar dan wel met mijn eigen gezicht, want ik wil geen vreemde in mijn huis.”
Et voilá. Een portret in de stijl van de oude meesters.
Ik ben benieuwd: Hoe zou jij jezelf terug willen zien?
Open het internet, en de meest schitterende vogelfoto’s komen voorbij. Was ik vroeger al enthousiast over een wazige zwart-witfoto, tegenwoordig moet er minimaal een uitzonderlijke krans van licht door de veren schijnen tegen een zacht kleurenpalet op de achtergrond. Laat je als beginnende fotograaf niet gek maken. Het enige wat belangrijk is, is jouw plezier aan het maken van foto’s.
Een toevallige samenloop van omstandigheden maakte dat ik dit weekeinde de telelens weer eens ter hand nam. Een wedstrijdje vogelfoto’s kwam op mijn pad: wie maakt deze week de mooiste foto? Voor amateurs welteverstaan. Inzendingen met smartphone dingen net zo goed mee als foto’s die gemaakt zijn met semiprofessionele apparatuur. Eeuwige roem in het bescheiden clubje is de hoofdprijs. Helaas werd ik al bij voorbaat gediskwalificeerd, want ‘niet eerlijk’. Dus bood ik aan om te jureren, en dat was oké. “Technische kwaliteit is niet belangrijk,” gaf ik mee, “Het gaat om de sfeer. Onscherpe of wazige foto’s kunnen ook heel sfeervol zijn. En mik op het vangen van een bijzonder moment, bijvoorbeeld een koolmees die opvliegt met een nootje of een zwaan die zijn veren poetst. Jullie krijgen bonuspunten voor compositie.”
“Mag het ook een oude foto zijn?” vroeg één van de kandidaten. Ik twijfelde. Het ging om de foto’s van deze week, maar als iemand nou trots is op een foto van vorig jaar en dat graag wil delen, dan is dat toch geweldig? “Bonuspunten als de foto deze week is gemaakt,” besloot ik.
Hoewel ik niet meedoe, begon het toch te knagen. Dit weekend was ik op familiebezoek (coronaproof, jawel), en onderweg ben ik toch een paar maal uit de auto gestapt om te kijken hoever ik zelf zou komen deze dagen. Hierbij het resultaat van onderweg, en ik zal de foto’s eens fileren.
Allereerst de zaterdag, en ik begin met de rotganzen. Als ze grazen op het veld zoek je natuurlijk een lage positie, zodat de voor- en achtergrond onscherp worden en de vogels loskomen van de achtergrond. De lensopening gaat ook maximaal open om de onscherpte zo groot mogelijk te maken. Het liep al tegen zonsondergang, wat fijn is omdat het licht dan niet zo scherp is en de kleuren donkerder worden. Uit de hele serie heb ik er een gekozen waarbij een paar ganzen opkijken, want alleen grazende ganzen zijn saai.
De hele club vloog op. Dat leverde een prachtig beeld op van ‘biomassaliteit’. Geen punten voor wie de meeste vogels op de foto zet overigens. Van het vliegen heb ik vele tientallen foto’s genomen en ik zou ze wel allemaal in detail willen laten zien. Prachtig, er gebeurt zoveel in zo’n groep! Bij het rondvliegen vloeien de vormen in elkaar over. Eén van de leukste foto’s vind ik die hieronder waarbij je bijna niets ziet, alleen maar ‘kriebeltjes’ in de lucht. Vogels zoals op kindertekeningen.
De reiger dan. Een portret. Technisch oké, maar eigenlijk een heel saaie foto. Er gebeurt gewoon niets. Het is een jonge vogel, met fletse kleuren. Als je goed kijkt, zie je dat hij er wat fluffy uitziet, zeker bij de poten. In de snavel zit een gat. Volgens mij gaat het niet goed met hem. Deze foto knaagt aan mij.
De brandganzen in vlucht. Mooi om te zien hoe de vogels als groep samen vliegen. Tijdens het vliegen gaan de koppen voortdurend naar links en rechts en naar boven en naar beneden: de omgeving wordt goed in de gaten gehouden. Aardig, maar niet bijzonder.
De aalscholver. Technisch oké. Het is een mannetje in broedkleed, met van die mooie witte veren op zijn kop. De kleur van de snavel en ogen is intens. En een mooie pose met zijn vleugels wijd om de veren te drogen na het zwemmen. Maar ja, de bewakingscamera waarop hij zit verpest het een beetje voor mij. Dan kun je wel een verhaal houden over de samenhang tussen de mensenwereld en natuur (voor de aalscholver is het gewoon een boom), maar nee. Ik ben niet te vermurwen.
De grauwe ganzen in vlucht. De vogels zelf zijn nauwelijks te zien, maar het plaatje als geheel maakt mij blij. Content mee.
Over naar de zondag. De bosuil: saai. Ik heb vele bosuilen op de foto gezet van links, van rechts, boven en onder, met zon, met regen, plat en loskomend van de boom. En ik zal de rest van mijn leven nog vele, vele bosuilen op de foto zetten. Maar voor een wedstrijd ben ik genadeloos: saai.
De roodborst: in eerste instantie dacht ik: hij zit stil, saai! Maar het is de achtergrond die me over de streep trekt. Een paar takjes, zacht kleurig bokeh. Dit soort zitfoto’s wordt massaal gemaakt, maar qua sfeer bekoort de foto me toch.
Het sijsje: Altijd leuk hoe in januari de sijsjes weer onze tuinen en parken intrekken om zaadjes uit de elzenkatjes los te peuteren. Erg beweeglijk, en het is verrassend moeilijk om de vogels goed op de foto te krijgen. Het liefst had ik ook wat van zijn rug op de foto gehad. Een beetje half opzij, dat je zijn gele borst ziet én de getekende dekveren én dan ook nog het zwarte petje op zijn kop, en natuurlijk het zonnetje in zijn oog. Ja, rugfoto’s heb ik ook maar daar zie je zijn ogen dan weer niet op, en dat is bij dit soort foto’s wel een vereiste. Kortom: het is behelpen met deze foto. Heel aardig, maar ik weet dat hij beter kan. De rommelige achtergrond is bijna onvermijdelijk.
De koolmees: Prachtig hoe hij op zijn kop langs de stam hangt, als een specht stukjes bast lospikkend op zoek naar insecten. Het woord koolspecht kwam in me op. Alleen jammer van die ene tak op de achtergrond, die verpest het een beetje.
De pimpelmees: een moeilijke positie, tussen twee stammen en dan ook nog half in de schaduw. Net als de koolmees bast lospikkend: een pimpelspecht inderdaad. Je ziet die meesjes vaak in groepjes door en met elkaar vliegen; een voordeel omdat een grote groep eerder gevaar ziet. Qua foto geen prijswinner, maar ik vind verhaal erbij wel leuk. En zoals ik zei: laat je niet afleiden door al die perfecte foto’s. Het gaat om het plezier.
Ziedaar de oogst van uit de auto stappen op zaterdag en zondag. Ik ben benieuwd waarmee de kandidaten deze week komen; ik hoor al veelbelovende geluiden over groene spechten en zo.
Wil u ook eens op pad om vogels te leren fotograferen? Vraag naar de mogelijkheden aan de Portrettenmaker, fotograaf uit Hollandsche Rading (tussen Hilversum, Utrecht, Amersfoort, Lage Vuursche)
De Portrettenmaker 