Kijk snel! De bosanemoontjes zijn al bijna uitgebloeid. Hier en daar staat nog een klein plukje te stralen in de lentezon, dat zich gewillig laat vastleggen op de foto. Terwijl de mensenwereld stilstaat, gaat het leven in de natuur gewoon verder. De Portrettenmaker uit Hollandsche Rading – tussen Utrecht en Hilversum – is nu even de Natuurportrettenmaker.
Even geen portretten nu, maar lentenieuws. Deze week is het grote schoonmaak bij de zwarte spechten. Oude en nieuwe nesten – vaak in oude beuken – worden geïnspecteerd en opgeruimd. Het nest boven is al jarenlang in gebruik. Heel bijzonder, want het is een behoorlijk drukke plek in de omgeving van Amersfoort. Ik hoop maar dat het vrouwtje, dat hier wacht op een geschikt moment om weg te vliegen, zich niet te veel stoort aan de mountainbike route die opeens pal onder haar boom ligt. Jammer dat het pad niet 20 meter verder is aangelegd. Eeuwig zonde als het gezin na jaren nu opeens verhuist.
Het nest onder is op een plek waar ik al enkele jaren speur naar een paartje, in mijn woonplaats Hollandsche Rading (tussen Utrecht en Hilversum). En jawel, het mannetje lijkt dit wel een mooie locatie te vinden. Een stuk rustiger hier, en daarom zijn de vogels ook veel minder gewend aan wandelaars.
Ik laat ze lekker met rust. Over een week of drie, als de bladeren aan de bomen komen, dan is het een mooi moment om weer een kijkje te nemen. Dan vliegen de ouders af en aan met voer voor hun jongen – tenminste, áls ze voor deze plekken hebben gekozen.
Mensen worden blij van een mooi portret. Vaak waarderen ze het enorm dat er bij de bewerking achteraf ook wat vervelende dingetjes zoals pukkeltjes of vlekjes of rimpeltjes kunnen verdwijnen. Nooit had ik de vraag verwacht: “Kun je ook wat rimpels toevoegen? Van wijsheid en zo?” Ik schoot in de lach, en antwoordde: “Graag zelfs! Zoveel je maar wilt.”
Ik ben een fan van rauwe, intense portretten. Zoals je uit foto’s zachtheid of tederheid naar voren kunt halen, kun je ook een ruige kant eruit halen. Er is één nadeel: de persoon op de foto lijkt meteen jaren ouder. Als je dezelfde foto verzacht, lijkt het verschil wel 20 jaar. Er zijn dan ook weinig mensen die om zo’n ruige, artistieke portretfoto vragen.
Het was overigens geen serieuze vraag geweest, meer een aanwijzing dat al die bewerkingsfratsen nu niet nodig waren en dat een ‘eerlijk’ portret gewenst was. Maar ja, een foto is nu eenmaal niet de werkelijkheid. Het is een weergave daarvan, die wordt gekleurd door een enorme hoeveelheid kleine beslissingen. Degene die op de foto gaat kiest bijvoorbeeld een thema, sfeer, omgeving, kleding, accessoires of achtergrond. Als fotograaf voeg je daar keuzes aan toe voor belichting, standpunt, geef je aanwijzingen over pose en houding. Zelfs in de camera vindt al een eerste bewerking plaats van het beeld door programma’s die de fabrikant er in heeft gestopt. Al die keuzes maken dat het ene portret het andere niet is. Fotografie (letterlijk: ‘schrijven met licht’) is daarmee bijna hetzelfde als schilderkunst. En net zo oprecht.
Een dubbelportret voor aan de muur, met het karakteristieke Rembrandtlicht en de molenkraag. Apart maar met zijn tweeën in spiegelbeeld naast elkaar; dat was een mooie uitdaging voor deze fotograaf. Ieder mens is uniek in een enorme hoeveelheid details zoals huid, houding en nog veel, veel meer. Tegelijk moeten de foto’s een eenheid worden qua sfeer en uitstraling. Gelukkig helpt de digitale fotobewerking daarbij.
We hebben gelachen bij de fotoshoot. Maar lachen was niet de bedoeling, want we creëerden mannen van statuur, van aanzien. Loop een willekeurig museum in en je ziet dat mannen van aanzien niet lachen. Daarvoor zijn ze véél te serieus. Dus richtten we ons op ernst en kracht.
Ik was blij verrast toen na de eerste ruwe bewerking een mailtje kwam: “We hebben ze even uitgeprint om te kijken hoe ze hangen!” Nog niet de definitieve versie, maar je ziet meteen iets bijzonders. Tussen de twee foto’s ontstaat een spanning die iets nieuws toevoegt. Eén en één is opeens veel meer! En dat gold ook voor het eindresultaat. “De reacties zijn zeer positief en jaloers.” Heerlijk, daar doe ik het voor!
Update 14 februari 2020. Op Valentijnsdag – tevens mijn verjaardag – ontving ik weer een berichtje. “We hebben de foto’s laten uitprinten op canvas en ingelijst…” Wat een leuk cadeautje!
“Loop maar door,” riep ik. “Ik maak nog even wat portretfoto’s.” Van dieren in dit geval. Zelden had ik zulke mooie vogels gezien als deze whiskered treeswifts diep in het regenwoud van Borneo, en ik wilde dolgraag hun afbeelding mee naar huis nemen. Best een uitdaging, want er was weinig licht en de vakantiecamera was niet al te lichtgevoelig. Gelukkig werkten ze mee en bleven ze lang genoeg stil zitten voor een paar fraaie close-ups. Het mannetje heeft de rode wangen, het vrouwtje de zwarte. Het zijn swifts, van de familie die we in Nederland kennen als gierzwaluw. Cadeautjes van de natuur, met een tekening alsof ze uit een sprookjesboek komen. Wat een geluk om zulke portretten te mogen maken!
Joke van Biesen maakt beadwork sieraden. Ze zocht een portretfotograaf om één van haar halssieraden scherp en met veel detail in beeld te brengen. Een mooie opdracht om te verkennen hoe portretfotografie de productfotografie kan versterken. In korte tijd hebben we een prachtige serie gemaakt, met frontale foto’s die de nadruk leggen op het halssieraad en wat speelsere die meer in de richting van modelfotografie gaan. Zelf vond ik dit de mooiste: een levende foto waarbij het sieraad weliswaar deels verscholen zit, maar die toch elegantie en stijl benadrukt.
Heb je ook iets bijzonders waarvan je graag een mooie foto wilt? Neem gerust contact op om te vragen naar de mogelijkheden.
Het was een heldere dag geweest, er hing vocht in de lucht en het beloofde een mooie avond te worden. Ik liet al mijn plannen voor de avond vallen en ben gewoon het bos in te gelopen om te genieten. Ik houd van die vochtige avonden – de vage heiïgheid creëert een mystieke wereld waarin je elk moment elfen en aardmannen kunt verwachten. En dan nog die paarse gloed van de zonsondergang erbij. Onwerkelijk mooi!
Ik was alleen, en daarom deze keer een portret van de naderende nacht op dat kleine stukje bos. Ga gerust een keer mee – het levert vast een uniek portret op!
Hij vond het best spannend om op de foto te gaan. Werd er zelfs helemaal druk van. Maar toen hij aan de beurt was ging hij op een fantastische manier gewoon zitten om te poseren. Hier ben ik, zet mij maar op de foto!
Soms kijk je in de spiegel en denk je: “Die fotoshoot word nooit wat!” Of je maakt je al bij voorbaat druk om je kleding, je haar, je houding. Want tjonge, je gaat naar de fotograaf en dan dwarrelen die beelden uit de glossy’s door je hoofd en daar lijk je helemaal niet op! Zal ik je een geheim verklappen? Die zorgen zijn helemaal niet nodig. Zoals Jelle Hermus van SoChicken stelt: die gedachten zijn gewoon scheten! Of in de iets nettere woorden van Eckhart Tolle: gedachten zijn als wolken die voorbij drijven. Om een heleboel redenen. Hier noem ik er twee.
Ten eerste omdat je jezelf vergelijkt met een ideaalbeeld dat niet bestaat. In je geheugen zitten allemaal beelden van mensen die je ooit hebt gezien: mensen die je kent, maar vooral veel filmsterren en fotomodellen en plaatjes bij sprookjes. Waarschijnlijk weet je wel dat alle foto’s in de glossy’s bewerkt zijn. Pukkels en rimpels zijn weggepoetst, benen zijn langer gemaakt, spieren zijn geaccentueerd, haren en pupillen krijgen een kleurtje, tanden worden gebleekt. Die mensen bestaan niet. Jouw ideaalbeeld bestaat niet. Allemaal Photoshop. Ik doe dat ook wel, hoor. Sommige mensen vinden het fijn als er wat dingen worden weggepoetst die ze zelf lelijk vinden. Maar er is een grens: als je te veel bewerkt, dan kijk je naar een fantasieversie van jezelf. En ook dat is prima: dan is het een soort schilderij in plaats van een foto. Sommige mensen vinden dat fijn. Andere mensen willen juist graag hun ruwe kant op de foto. En ook die ruwe kant kun je weer versterken: dan krijg je een héél rauw schilderij van jezelf. Verreweg de meeste mensen kiezen iets er tussenin: een beetje bewerkt, maar niet te veel.
Nog een reden waarom je je geen zorgen hoeft te maken, is omdat het eigenlijk helemaal niets uitmaakt. Of je je nu druk maakt of niet, jij verandert er niet door. Dus kun je net zo goed even diep zuchten, je armen en benen losschudden, het hoofd fier oprichten en gewoon trots zijn op jezelf. Je mag er zijn, ontspan maar! Daar zit je dan, als mens. Ieder mens is uniek, ieder mens is mooi. En jij bent goed zoals je bent.
Natuurlijk is het leuk om mooi op de foto te komen. Daarom geef ik ook tips voor kleding, make-up, poseren en locaties. Maar waar het eigenlijk om gaat ben jij. En nee, het is niet erg als je het tóch spannend vindt, en het is zelfs niet erg als die rare gedachten maar door je hoofd blijven dwarrelen. Als je dat merkt, dan kun je er misschien wel om lachen. Jij bent gewoon zoals je bent, en dat is goed. Ik doe vervolgens mijn best om een mooi portret te maken.
Hier ben ik, zet mij maar op de foto! Prachtig toch?
Ik had verwacht dat hij door zou fietsen maar hij stopte. ‘Ik heb vroeger ook foto’s gemaakt,’ vertelde hij, en er kwamen verhalen over dromen, reizen, avonturen en vooral kijken naar al het mooie om je heen. Voor ik het wist stonden we een half uur te praten.
‘Misschien moet ik ook maar weer eens een camera oppakken,’ besloot hij, waarna hij zijn weg vervolgde.
Twee willekeurige passanten. Twee werelden die elkaar even raakten.
In de natuurfotografie is het een begrip: Het Gouden Uur. Rond zonsopkomst en zonsondergang dompelt de zon de wereld in haar mooiste licht. Met het stralende en waanzinnig warme weer kon je het de afgelopen weken vaak meemaken.
He is een moment waarop je schitterende foto’s kunt maken. In de zomer vergt dat wel even doorbijten. De zon komt dan zó vroeg op en gaat zó laat onder dat het genieten een flinke aanslag kan zijn op je nachtrust. Als natuurfotograaf stond ik geregeld al rond vier uur naast mijn bed!
Wat dat betreft is de winter handiger. Maar ja, dan staan er weer geen gewassen te rijpen op de velden, vliegen er geen insecten rond en kun je niet lekker zonder jas rondlopen.
Raadsel: Wat zou het Blauwe Uurtje zijn?
Wil je ook bijzondere foto’s laten maken tijdens het Gouden Uur? Ik ga graag met je op pad. Ook als je dat graag een keer om vier uur´s ochtends wilt doen!
De Portrettenmaker 