17. Opruimen

Mijn jeugd was zwaar. Veel gedoe; ik voelde me niet gezien en heb daar veel moeite mee gehad. Het veranderde op een Kerstmis. “Deze Kerst ben ik alleen,” dacht ik. Dat gaf een enorm verdriet, en toen ben ik aan de slag gegaan om de dingen beter te maken. Er kwam hulp van veel lieve mensen. Nog steeds heb ik fijne mensen om me heen. Vrienden bij wie ik op bezoek ga en waarmee ik leuke dingen doe. Een dagje naar het strand, kopje koffie drinken en zo. Het leven is goed nu. Mijn dochter gaat uit huis, en ik verhuis naar haar kamer. Dus ben ik nu druk aan het opruimen, spullen wegdoen. Laatst kwam ik nog twee broeken tegen, dat was een leuke verrassing! 

16. Sensitief

“Mijn ouders hebben veel meegemaakt. Armoede en onderdrukking in een dictatuur. Alleen de rijken konden studeren na de basisschool. Mijn vader ging tot zijn veertiende naar het seminarie, maar besefte dat hij nooit priester zou worden en ging werken en daarnaast verder studeren. Hij werd ingenieur, mijn moeder werkte als ambtenaar in een mooie functie bij de gemeente. Zij besteedden al hun energie aan hun onderwijs en later aan het gezin. 

Zelf heb ik ook veel meegemaakt. In februari 2005 werd bij mij de diagnose MS gesteld. Twee heftige relapses dat jaar, maar ik heb niet opgegeven. Ik besliste om geen disease modifying therapie te starten, maar wel vitamine D en antioxidanten te gebruiken, hoewel de neuroloog daar sceptisch over was. Ik zie MS als een ‘vriendin’, altijd bij me zoals mijn hoop en mijn geloof. De MRI dit jaar toonde dat de ziekte stilstaat. Er zijn delen van mijn hersenen zonder zenuwcellen – zogenaamde zwarte gaten. Daarom ben ik veel moe, heb ik soms moeite met praten en kost het tijd om prikkels van buitenaf te verwerken. Maar ik blijf doorzetten en genieten van leven! Medelijden hoef ik niet, wel begrip.

Door al het leed in mijn omgeving ben ik sensitief geworden voor het leed van anderen. Zo kreeg ik opeens een sterke aandrang om mijn oom te spreken, een heel lieve man. Dat lukte niet, en twee weken later kreeg ik bericht dat hij was overleden.

Ik voel veel vijandigheid bij de mensen in Nederland, en dat begrijp ik niet. De jeugd is ontevreden en gaat dingen slopen. Waaróm? Waarom gebruik je die energie niet om iets positiefs en constructiefs te doen? Dan moet ik altijd denken aan mijn ouders, die zo hard hebben gewerkt om zoveel moois te maken.” 

15. De bomen en het bos

“Hoe gaat het?” vroeg een vriendin. “Goed,” zei ik, en was vervolgens vier uur lang aan het vertellen. Over de reis. Vertellen over reizen is leuk.

Vanochtend kwam de zon op door de bomen. Oranje hemel, mistige achtergrond. Ik zag de wirwar van takken en dacht: Dat lijken mijn verhalen wel! Jazeker, er zit structuur in. Maar de verhaallijntjes krioelen door elkaar. Lijntjes komen samen, en vormen een boom. Samen vormen de bomen een bos. Als je er licht op laat schijnen, zie je hoe complex alles in elkaar zit. En hoe mooi.

Bomen die het zicht belemmeren. Of toch niet? Opeens een verrassend doorkijkje.

Laat het licht schijnen. Fiets naar het onbekende. In het vertrouwen dat het fietspad wel zal doorgaan, en dat de mist niet opeens het einde van de wereld blijkt te zijn.

14. Omarmen

“Ik vind hem eng,” zei ze. “En zeker niet geschikt Valentijn. Ik zie het al voor me: Laat uw hart uitrukken door de Portrettenmaker!

Ik schoot in de lach. Natuurlijk had ze gelijk. Het was een te haastige poging geweest om nog even snel iets in elkaar te flansen. Toch raakte het me, want hoe slecht het resultaat ook is, ik houd niet van afwijzingen.

“Omarm je pijn,” zegt mijn spirituele leraar altijd. “Pijn is een kans om spiritueel te groeien.”

Ja ja, ik weet het. Geniet van je ellende. Houd van je verdriet. Prijs jezelf gelukkig als je relatie in de soep loopt. En knuffel je tekortkomingen en je fouten, want ze horen bij jou en ze mogen er zijn.

Nou vooruit, knarsetandend. Ik weet dat hij gelijk heeft. Want niets doet meer pijn, dan het niet willen ervaren van pijn. Voilà één van mijn mooiste mislukkingen. Kom maar op met uw kritiek. Ik smoor het in liefde

12. Hand in hand

“Ik neem wel eens foto’s van oudere mensen die hand in hand lopen. Het is zo mooi. Kwetsbaar en sterk tegelijk. De essentie van liefde is dat je je kwetsbaar durft op te stellen en dat je weet dat die ander er zorgvuldig mee zal omgaan. Er lopen veel stellen samen op straat, maar pas als ze hand in hand lopen, zie je dat het goed zit, dat ze zich open stellen voor elkaar. People are meant to be together.

Als kind droomde ik van later. Ik groeide op in een cultuur waarin films en verhalen voortdurend het romantische ideaal vertellen. Je wordt verliefd, je gaat trouwen, je krijg kinderen en je wordt samen oud. Ons huis was groot, met een enorme bovenverdieping. Ik zie me nog als klein meisje boven door de gang lopen. Dan gleed ik met mijn vinger langs de muur en fluisterde: “I want to be loved.” En dat is nog steeds zo. Emotioneel, spiritueel en fysiek.

Mijn ouders zijn gescheiden. Beiden zijn nu alleen, en dat voelt niet goed. Ik weet niet wat mijn eigen toekomst gaat brengen. Er is geen plan, ik beweeg met wat zich aandient. Maar samen oud worden, dat wil ik.”

8. In het bos

Een boomklevertje zit zich te poetsen. Ik ben ontroerd. Zó mooi. Heel even ben ik ondergedompeld in een wereld van volmaakte schoonheid. Zo moet het bedoeld zijn.

Ik ga naar huis. Het boomklevertje splitst zich in een boomklevertje ergens ver in het bos, dat onzichtbaar voor mij voortleeft, en een herinnering die bij mij blijft. Een herinnering die langzaam vervaagt – of soms wat sneller -, zoals dat gaat dat met herinneringen.

Onze wereld bestaat uit herinneringen. Uit voetstappen achter ons.

6. Sweet dreams

Ik zet de autoradio aan en de vlijmscherpe stem van Anne Lennox klinkt:

Sweet dreams are made of this
Who am I to disagree
I travel the world and the seven seas
Everybody’s looking for something

Het raakt me. Is dit toeval? Het lijkt alsof de Eurithmics de muziek hebben geschreven die het thema vormt voor mijn huidige staat. I travel the world and the seven seas… Overal zijn mensen op zoek. Liefde, uiteindelijk zoekt iedereen liefde. We zoeken ons rot.

Er is geen pad voorwaarts. Alleen maar sporen die je achterlaat. Daar zit ik dan. Reiziger zonder pad.

Dan maar dwars erdoorheen. Zwerven. Zoeken. Naar wat? Liefde, uiteindelijk zoekt iedereen liefde.

(in interviews geeft Anne Lennox aan dat Sweet Dreams gaat over de ‘existentiële aard van de mens’: we proberen zin te geven aan ons leven om te overleven)

3. Pad

Het is koud. Veel te koud voor de tijd van het jaar. Het zou lente moeten zijn maar de rijp ligt op het land, de adem maakt wolkjes.

Op 1 april was alles anders. Ach ja, dat is niet alleen op 1 april. Elke dag, elk moment is alles anders, want niets blijft hetzelfde. Tijd is niets anders dan verandering; de verplaatsing van de wijzers van de klok, het trillen van atomen in een Franse kelder. In elk fragmentje tijd, hoe klein ook, wordt alles anders. In elk atoom is een elektron ietsje opgeschoven, onder onze voeten is de Aarde ietsje opgeschoven in haar baan om de zon. Hoe piepklein het fragmentje tijd ook is, het volledige heelal is in dat piepkleine fragmentje tot in elke vezel veranderd, nieuw.

Maar het is koud en ik houd wel van een beetje drama, en dus zeg ik: op1 april was alles anders. Buiten is het koud. Binnen woedt een storm. Ik heb het paasei uitgebroed, en er komen verhalen uit en ook een pad. Ik ga dat pad volgen. Op reis. Geen idee waar het naartoe leidt. Verhalen komen in smaken die je niet verwacht, paden in richtingen die je niet verwacht. Ik hoop dat het naar de lente gaat. Ik heb een beeld van de lente, en dat is mooi. Iets met kersenbloesem en warm groen en zo. Veel lekkerder dan hier nu.

Ga je mee op reis? Volg mij, de Portrettenmaker, fotograaf uit Hollandsche Rading (tussen Hilversum, Utrecht, Amersfoort, Lage Vuursche)

2. Paasei

Er ligt een ei voor mijn neus. Ik zit er op te broeden. Er zitten verhalen in. Doen of niet doen? Je weet het maar nooit met die paaseieren. Er kan zomaar een verhaal uitkomen in een smaak die je niet verwacht.

De verhalen gaan over een zacht ei. Dat zachte ei ben ik. Ik zie er vervaarlijk uit in dat groene licht, maar dat is schijn. De groene buitenkant.

Een zacht ei en een paasei. En verhalen. Eerst nog maar een paar nachtjes slapen, en dan gaan we op pad.

Vrolijke tweede paasdag gewenst door de Portrettenmaker, fotograaf uit Hollandsche Rading (tussen Hilversum, Utrecht, Amersfoort, Lage Vuursche).

(voor de kenners: in de Echte Wereld is het een haviksei. Het ongeboren jong in een familie waar drie kinderen zijn opgegroeid. Het is nog heel; het ongeboren jong zit er nog in. Ik heb het nooit durven uitblazen)