Bijna december, en nog zó veel paddenstoelen in het bos die op de foto willen. Maar ja, de Portrettenmaker is nu eenmaal niet de Paddenstoelenportrettenmaker. Twee blogjes over paddenstoelen is méér dan genoeg. Nu weer over mensen.
Vaak probeer ik mensen te prikkelen: Wil je iets met een mysterieuze blik, wapperende gordijnen, iets vrolijks en uitgelaten of juist meer ingetogen en sereen? Meestal is het antwoord: “Gewoon, een mooie foto” Nu dan, ter inspiratie dit kleine project van mijzelf. Al lang had ik dit beeld in mijn hoofd, van iemand die zich loswerkt uit een boom. Een symbiose van mijn twee favoriete onderwerpen, mensen en natuur. En een voorbeeld dat een portret zoveel méér kan zijn dan gewoon een foto.
De mogelijkheden zijn eindeloos. In welke wonderlijke wereld zou jij jezelf wel eens willen zien? Welk magisch, mysterieus of avontuurlijk idee trekt je aan? Doe eens gek. Misschien realiseren we samen in het komende jaar wel dat portret! Fijn weekeind gewenst door de Portrettenmaker, fotograaf uit Hollandsche Rading (tussen Hilversum, Utrecht, Amersfoort, Lage Vuursche).
Excuses, het was niet mijn bedoeling om alwéér een blogje te schrijven over paddenstoelen. Hoe mooi ik ze ook vind: “Oh… Alweer paddenstoelen…. Gaap!”
Maar dit is heus bijzonder. Bij het bewerken van foto’s die ik voor een boek had gemaakt, viel me opeens iets op. Als je heel sterk inzoomt, is op de foto te zien hoe de paddenstoel sporen loslaat! Kijk maar eens naar de uitsnede hierboven. Héél kleine stipjes. Logisch natuurlijk, iedereen weet dat paddenstoelen zich voortplanten door middel van sporen. Maar om dat zomaar te zien, totaal onverwacht!
Nou ja, dan wil je natuurlijk meer. Zojuist ben ik nog even het bos ingegaan, om te kijken wat je in het donker ziet. En verdraaid…. Al vijftig jaar loop ik in de bossen, overdag en ’s nachts, maar dit had ik nog nooit gezien. Er blijft zo veel te ontdekken in de natuur!
Vooruit, hieronder dan toch nog even wat andere foto’s van deze weken.
Wilt u ook eens op een ontdekkingsreis in de natuur? Vraag naar de mogelijkheden van een foto-excursie op maat bij de Portrettenmaker, fotograaf uit Hollandsche Rading (tussen Hilversum, Utrecht, Amersfoort, Lage Vuursche).
Ik pakte de fototas, en hoorde gerammel. “Oh, oh…!” Foute boel! Schrik en afgrijzen bij het zien van al dat gebroken glas. Veel zelfverwijt over het vallen, en ook verbazing dat ik het gebroken glas niet eerder had opgemerkt.
Dit was dus waarom ik al 40 jaar UV-filters op mijn objectieven plaats. Voor dit ene moment: om nu te kunnen zien dat gelukkig alleen het UV-filter ter ziele was, en de rest nog helemaal intact.
Een mooie gelegenheid om eens te testen wat het effect is van al dat gebroken glas.
Wat nu volgt is een technisch verhaal over fotograferen. Ik begrijp het volkomen als u het blogje deze keer overslaat – ik vind het té leuk om niet te vertellen. Fraaie plaatjes komen de volgende keer weer.
De eerste foto´s zijn van de bewuste ochtend. Meteen na de ontdekking opende ik het raam voor een paar foto’s uit de hand. Het was 07:35 uur, zo’n 20 minuten na zonsopkomst dus rijkelijk donker. Als eerste een volkomen onbewerkte foto (ISO 640, 1/100 seconde met f=5.6 op 200 mm). Camera is Nikon Z6, objectief is Nikkor 200-500 mm f 5.6e ED VR. Zowel RAW als JPEG worden opgeslagen, u ziet de JPEG uit de camera. De kleurbewerking van de camera op neutraal, witbalans op automaat.
Wat een verrassing! Ik zie op de foto geen enkel spoor van de beschadiging, hoewel een groot deel van de splinters zich tussen filter en lens had opgehoopt.
De tweede foto is met dezelfde instellingen ingezoomd tot 500 mm. Deze foto is in Photoshop aangepast met ‘auto’ in Camera Raw filter om hem wat lichter te maken. Verder geen bewerkingen zoals verscherpen of contrast verhogen, geen trucs met aanpassingen van kleuren of licht en donker, alleen de ‘auto’ bewerking. De heiige sluier komt van het ochtendlicht en de nog vochtige atmosfeer, maar de scherpte van deze foto is verbazingwekkend!
Vervolgens heb ik alles schoongemaakt en een nieuw filter aangeschaft. Pas weken later bedacht ik dat ik de kans voorbij had laten gaan om te kijken naar het effect bij een kleinere lensopening. Daarom heb ik vandaag de beschadiging maar nagebootst door twee touwtjes en een elastiek voor het filter te spannen. De volgende drie foto’s zijn vandaag uit de hand genomen op een bewolkte, donkergrijze herfstmiddag.
Alweer bestaat de enige bewerking uit de JPEG-conversie in de camera en de ‘auto’ conversie in Photoshop Camera RAW om de foto wat lichter te maken. De eerste foto is genomen met ISO 800, f=10 en 1/500 seconde op 200mm. Geen spoor van touwtjes of elastiek.
Nog maar een stapje. Onderstaande foto is ingezoomd tot 500 mm, met ISO 800, f=13 en 1/100 seconde. Ziet er prima uit!
Meteen dan maar naar het maximum. Deze laatste foto’s komen rechtstreeks uit de camera en zijn niet bewerkt met Photoshop. Onderstaande foto is op 500 mm met f=32 en 1/40 seconde, weer uit de hand. Hier verschijnt dan eindelijk de verstoring van de touwtjes en elastiek. De laatste foto van het uitgesneden centrum toont de verstoring in volle glorie: met zo’n kleine lensopening is er geen redden meer aan.
Al met al ben ik blij met deze resultaten. Het is fijn om uit eigen ervaring te kunnen zeggen: een krasje op de buitenste lens is niet zo erg. Zeker niet als je fotografeert met grotere lensopeningen. Ik hoop dat ik nooit ervaring krijg met krasjes aan de ándere kant van het objectief, aan de lens die zich aan de binnenkant bevindt. Want heus, dan kun je een objectief direct weggooien.
Volgende keer weer een ‘gewone’ foto van de Portrettenmaker, fotograaf uit Hollandsche Rading (tussen Hilversum, Utrecht, Amersfoort, Lage Vuursche)
“Ik heb een leuk idee voor de fotoshoot,” zei Caroline. “Misschien kunnen we met onze Citroën DS op pad.”
Wat een vondst! Twee vriendinnen in een DS, als op een uitje in Frankrijk. Het idee werd al snel uitgebreid met picknickmanden en een parasol, en gaandeweg werd het beeld steeds completer. Een fotoshoot van een vriendinnen-uitje, prachtig!
De eerste afspraak viel in het water. Het regende pijpenstelen, en we zochten snel naar een nieuwe datum. Twee weken later waren we op pad, op één van die snikhete dagen van de zomer 2020.
Nou ja, de foto’s spreken voor zich denk ik. We hebben ons enorm vermaakt, en hadden ook veel bekijks van voorbijgangers. Met als herinnering aan deze vriendinnendag een prachtige fotoserie.
Ook interesse in een vriendinnen – fotoshoot? Laat het weten aan de Portrettenmaker, fotograaf uit Hollandsche Rading (tussen Hilversum, Utrecht, Amersfoort, Lage Vuursche)
Kun jij 25 seconden stil staan? Geen haartje bewegen, terwijl de golven om je benen spoelen?
Larissa deed het. Op het strand bij Petten, bij het kunstwerk van palen dat in het water is geplaatst als symbool voor het dorp dat daar ooit in de golven is verdwenen. Vijfentwintig seconden is lang. Het mooie van fotograferen met lange sluitertijden is dat alle beweging vervaagt: golven worden een soort mistige waas die een mystieke sfeer oproepen. In vroeger tijden, toen er nog geen lenzen op de camera zaten maar alleen kleine gaatjes, was er geen andere mogelijkheid dan lang stilzitten om voldoende licht te krijgen.
Voor een model is dat best zwaar: elke beweging leidt tot een onscherp, en onbruikbaar beeld. Zo’n fotoshoot in de golven kan dan ook niet al te lang duren. Gelukkig was het water lekker warm. En ik vind de foto met Larissa – gemaakt ná zonsondergang – boeiender dan de foto van de zonsondergang die kort daarvoor was gemaakt.
De volgende ochtend ben ik weer vroeg opgestaan. Het geurde naar warme zee en er hing een flinke zeemist; ik was van plan om die mist vast te leggen. Maar eenmaal op het strand – volstrekt alleen, mijn voetspoor als eerste in het zand – trok de hemel open en kwamen er allemaal kleuren tevoorschijn.
Vertel eens: welke foto is jouw favoriet?
Ook zo’n mysterieuze zwart-witfoto? Neem contact op met de Portrettenmaker, fotograaf uit Hollandsche Rading (tussen Hilversum, Utrecht, Amersfoort, Lage Vuursche).
Ik wilde iets schrijven over rekwisieten; spulletjes om mee te nemen naar een fotoshoot. Tien tips voor leuke voorwerpen zoals hoedjes, bloemen of boeken die een foto nét dat beetje extra kunnen geven. ‘Probeer maar uit,’ spoor ik altijd aan. ‘Speel met iets dat bij jou past of wat jij wilt laten zien.’
En toen kwam Stephanie met haar paard.
Paarden, daar heb ik wel wat mee. Prachtige dieren waar een sfeer van vrijheid omheen hangt. Die sfeer is bij waarschijnlijk blijven hangen uit de verhalen van vroeger, over eenzame reizigers en avonturiers die met hun paard over de wereld zwierven. Helden die één waren met de natuur en met hun paard. Een klopje op de nek of een paar woorden gefluisterd in het oor waren voldoende voor het paard om te weten wat er moest gebeuren.
Dat de werkelijkheid weerbarstiger is, merkte ik tijdens een korte serie paardrijlessen. Ik woonde pal boven een manege, dus het moest gewoon. Bij de eerste les werd mij verteld dat er maar één de baas kon zijn: het paard of ik. Dat werd dus het paard. De laatste les eindigde met een chagrijnig bokken en een plotselinge draf naar een hindernis. Slippend kwamen we voor de hindernis tot stilstand – ik vrees dat ik erg hard aan de teugels heb getrokken. Voorlopig was dat even genoeg voor mij. Misschien komt er ooit nog een vervolg.
Hoe dan ook, dat paard was een uitstekend idee van Stephanie. Heel even mocht ik weer in de paardenwereld stappen, van geurend grasland en hooi en bescherming tegen dazen en gewoon lekker buiten, niemand om je heen. Een vakantie van anderhalf uur. Dus aarzel niet en neem gerust uw paard mee naar de fotoshoot. Hij of zij is meer dan welkom.
Ik kende ze alleen uit de krant: mensen van boven de honderd. Tot Jan, die deze week met zijn kinderen, kleinkinderen en bijbehorende aanhang zijn honderdvijfde verjaardag vierde. In zijn doen en laten oogt hij zó twintig jaar jonger. De belangstelling die hij toonde voor het wel en wee van alle mensen in zijn omgeving! Ook voor het mijne, terwijl ik toch zomaar ben komen aanwaaien. Het roept bescheidenheid in mij op.
Mensen van die leeftijd sleep ik niet mee naar mijn wereld om te poseren in flitslicht. Ik ben al blij als ik op audiëntie mag in hún wereld, en dat ik met het nodige respect één, hooguit twee foto’s mag nemen. Een paar seconden om meer dan een eeuw vast te leggen. Bijna niet te bevatten.
De nieuwe Beleef Vathorst is uit (https://www.vathorst.nl/over-vathorst/beleef-vathorst/). Voor dit nummer werd onder meer gevraagd foto’s te maken van Geert Lantink, de organisator van de allereerste triathlon van Vathorst. Zie triathlonvathorst.nl; op 1 juni 2019 is het zo ver.
Geert moest natuurlijk sportief in beeld worden gebracht. In je eentje drie sporten tegelijk uitbeelden is wat lastig, dus kozen we voor fietsen en het rennen met de fiets. Locatie was het pad met uitzicht op de Foortse torens, de blikvangers van Vathorst. En het is een belangrijke plek voor de triathlon zelf, want het is wisselplek en finish. We hadden geluk met de zon die de kleurrijke straat prachtig verlichtte. Op deze wijze poseren was voor Geert geen probleem. ´Wil je nog meer? Zeg het maar hoor. Dit is gewoon lekker spelen voor mij!´
Het voelt als een openingsfeestje, zo´n eerste blogpost. En – kuch! – daar hoort dan ook een persoonlijk openingspraatje bij. Over hoe het zover is gekomen bijvoorbeeld.
Het begon natuurlijk lang, lang geleden. Fotograferen is mij met de paplepel ingegoten. Vader en grootvader waren enthousiaste hobbyfotografen, en al snel kreeg ik mijn eerste camera, een Oost-Duitse Practica super TL-II. Het was de tijd van zwart/witrolletjes, van donkere kamers met de typische geur van ontwikkelaar en fixeer. Tegenwoordig werken we met geheugenchips en Photoshop, maar wat blijft is die magische druk op de knop waarmee licht en kleur zomaar in een flits worden gevangen.
Een tijd lang heb ik vooral in de natuur gefotografeerd en gefilmd. Dagenlang bij nesten en holen gezeten, honderden kilometers buiten gelopen, vele nachten buiten doorgebracht. Af en toe kwamen er verzoeken om ook mensen te fotograferen, bijvoorbeeld op ‘groene’ kinderdagverblijven, tijdens excursie-reportages, op feestjes en verjaardagen en op een enkel evenement. En na de dassen en de ijsvogels, na de boomkikkers en het klokjesgentiaan ontdekte ik uiteindelijk iets nieuws: hoeveel plezier het geeft om samen aan portretfoto’s te werken. Die blik bij het eindresultaat is onbetaalbaar!
Het smaakt naar meer. Veel meer. En er is zoveel mogelijk. Elk mobieltje heeft al camera’s van behoorlijk goede kwaliteit, en filters om effecten toe te voegen zoals neuzen en oortjes, ouderwetse kleuren, omvorming tot een schilderij. En zeker, ook ik maak soms foto’s met mobieltjes. Maar de controle, de kleurdiepte en het detail van full-frame camera’s zijn nog ongeëvenaard, en met de geavanceerde bewerkingstechnieken van Photoshop lukt het om ware kunstwerken te creëren van professionele kwaliteit, die ook nog op supergroot formaat hun kwaliteit behouden.
Met De Portrettenmaker wil ik je meenemen op de bijzondere ontdekkingsreis van de portretfotografie. Geleidelijk aan zal ik dit blog uitbreiden met foto’s en verhalen. Van mensen, en misschien nog af en toe een plant of dier als dat zo uitkomt. Ik heb er zin in. Kijk rustig rond, stel vragen die opborrelen. En kom na dit openingsfeestje gerust nog eens terug – hier op de site of in het echte leven!
De Portrettenmaker 