24 uur na de operatie

Geplaatst op door Henk Groenewoud

Niets is wat het lijkt. Zeker niet op internet, Facebook of Instagram. Overal fijne verhalen over succesvol leven die jou als waarnemer soms alleen maar een akelig gevoel opleveren: Waarom is jouw leven niet zo geweldig?

Je bent niet de enige hoor. Ook hier klopt het ‘echte’ leven geregeld ongeduldig aan de deur. Zo lag ik 24 uur geleden nog onder het mes. Kleine operatie aan de  hand. Dupuytren – zoek maar op. Drie jaar geleden een eerste ingreep, nu de tweede. De chirurgen hebben een prachtig precisiewerkje afgeleverd: vinger opensnijden, zorgvuldig weefsel wegknippen rond de pees, de bloedvaten en de zenuwen. Ondertussen afwegen of ze nog iets verder konden knippen, of dat het risico op permanente beschadiging toch te groot was.

Eigenlijk heb ik nog het meest last gehad van de injecties. Daartegen komt altijd mijn hele lichaam in opstand: bloeddruk verlaagt, zweet breekt uit. Een mooie oefening voor mijn Dzogchen meditatie. De operatie zelf verliep vlekkeloos. Volledig bij bewustzijn, alleen lokaal verdoofd. Snijden, knippen en weer dichtnaaien. Na een uurtje stond ik alweer buiten, met een flink verband om de hand.

Dat was 24 uur geleden. Wat mij het meest verbaast, is dat de wond net als de vorige keer in het geheel geen pijn doet. Zelfs een paracetamolletje is niet nodig.

Ik prijs mijzelf gelukkig. In het ziekenhuis heb ik veel verhalen gezien die je niet op Facebook of Instagram zult aantreffen. Verhalen van de schaduwzijde van het leven, die vaak verborgen blijven maar toch zo nodig zijn om betekenis te geven aan een zinvol leven. Geen yin zonder yang. En nu, na 24 uur, zoek ik de zonzijde weer op…

Non-dualiteit: Spelen met werkelijkheid

Geplaatst op door Henk Groenewoud

De  vorige post had vliegende stenen. Photoshop natuurlijk. Je hoort wel eens mensen beweren: als je maar genoeg mediteert en jezelf spiritueel ver genoeg ontwikkelt, dan kun je bergen verzetten. Dan kun je met je geest de werkelijkheid manipuleren en stenen laten vliegen. Zoals Neo in de film the Matrix. Helaas, dat is een denkfout. Inderdaad is er geen onderscheid tussen de werkelijkheid die je buiten jezelf waarneemt, en de gedachten en verzinsels van je geest zelf. Non-dualiteit wordt dat genoemd: de werkelijkheid die je waarneemt, neem je waar met je geest. Wat je waarneemt is een bewerking, een soort Photoshop van je eigen geest. Jij maakt die werkelijkheid. Jij en de (waargenomen) werkelijkheid zijn daarom een; er is geen verschil tussen jou en de werkelijkheid buiten je. De denkfout is dat je daarmee ook de werkelijkheid buiten jezelf vormgeeft. Helaas: het gaat alleen om jouw waarneming van die werkelijkheid. Je kunt best in jouw waarneming stenen laten vliegen. Dat noemen we dan hallucineren, of fantaseren. Maar in het echt, dus buiten jouw eigen waarneming, stenen laten vliegen, dat vergt toch wel wat meer dan wat spirituele inspanning.

Stel jezelf voor op een bergtop. Bijvoorbeeld de 2.810 meter hoge Croda del Becco, vlak langs de Alta Via 1 in de Dolomieten. Natuurlijk, als je daar op zo’n bergtop zit, is alles wat je ervaart ook je eigen waarneming  – het uitzicht, de warmte van de zon, de luchtvochtigheid, de wind op je huid, de geluiden die daarboven zo anders kinken, de geur van gesteente, het kloppen van je hart na de klim, het hijgen in de ijle lucht, de voldoening dat je dit hebt bereikt, de vreugde dat je dit mag meemaken, het plezier om dit te delen met vrienden, de gedachten aan andere mensen die hier niet zijn – alles, werkelijk alles bestaat alleen maar in jou! En toch: als je er zit merk je dat de fysieke voldoening van in het echie op zo’n bergtop zitten voorwaar iets anders is dan de tovertrucs die je geest je voorschotelt.

50. Lichtheid

Geplaatst op door Henk Groenewoud

Als je het eenmaal ziet, kun je het nooit meer niet zien. Jij maakt jouw verhalen, uit jouw verleden, jouw toekomst en jouw wereldbeeld. Veel van die verhalen ontstaan spontaan uit emoties of langsvliegende gedachten. Ga maar na: Wat komt er in je op bij het woord: ‘wijn’?

Misschien denk je aan dineren of uitgaan. ‘Lekker!’ of ‘Jakkes!’, al naar gelang je wel of niet van wijn houdt. De laatste vakantie, een alcoholverslaving, die vlek in je jurk of ‘Oh da’s waar, ik moet nog even wat wijn kopen voor dit weekeinde’. Iedereen heeft eigen ervaringen, emoties en gedachten bij het woord ‘wijn’.

Emoties en gedachten worden in je brein razendsnel omgevormd tot verhalen. Dat heb je geleerd als baby en als kind, en daar ben je een meester in geworden. In spirituele stromingen wordt wel gesproken over de ‘vergissing’: we denken dat wat we denken ook werkelijk wáár is. Of dat wat we zien, ook werkelijk waar is. In ‘Vier vragen die je leven veranderen’ heeft Byron Katie daar een leuke aanpak voor bedacht. Iedereen die haar een kwestie voorlegt over iets dat hen beknelt of dwars zit, stelt ze vier vragen. De eerste: “Is wat je denkt echt waar?” De meeste mensen zijn in het begin stellig overtuigd van hun waarheid en verdedigen die vol vuur. Dan komt de tweede vraag: “Kun je er absoluut 100% zeker van zijn dat wat je denkt, waar is?” Dan begint de twijfel toe te slaan. Komen er nuances en meningen: “Ja maar als dit en dat of zus en zo, dan vind je toch ook wel dat ik gelijk heb?”

Daarna komt de derde vraag: “Wie zou je zijn zonder die gedachte?” Iedereen reageert hetzelfde: Zonder die beklemmende gedachte zou ik vrij zijn! Zorgeloos, licht! En dan komt de afmaker: “Wat houdt je tegen om die beklemmende gedachte los te laten?”

Jijzelf. Jouw gedachten, jouw verhalen, jouw meningen. Jij kiest of je ze wilt geloven of niet.

49. Vertel!

Geplaatst op door Henk Groenewoud

Fijn is dat.
Daar sta je met je ‘alles is een verhaal´. De wereld die je dacht te kennen is grotendeels fantasie. Je zelfbeeld is verzonnen. Het verleden is voorbij. De toekomst bestaat nog niet.

Als alles een verhaal is, waar is dan je houvast? Waar kun je de volgende stap zetten?

Model: Jo-Ann Horst

48. Het is maar een verhaal…

Geplaatst op door Henk Groenewoud

“Bestaat de achterkant van de maan?” vroeg ik me eerder af. En ik zou daar later nog op terugkomen. Nu lijkt me wel een mooi moment, want ik heb afgelopen nacht tot 3 uur ‘s nachts op de Veluwe gestaan en gelegen om de Perseïden te zien. De stofwolk die is achtergelaten door komeet Swift-Tuttle, en die elk jaar een prachtig spektakel aan de hemel oplevert. Natuurlijk komen de mooiste en de helderste meteoren precies aan de hemel op de plek waar je camera dat moment niet op staat gericht, maar dat is niet erg. Ik heb tientallen wensen kunnen doen en ook nog wat wensen voor iemand anders meegestuurd, dus ik ben meer dan tevreden met de kleine streepjes op het beeld. Als bonus vond ik op de foto’s bij toeval ook nog de Andromeda nevel, het nabije sterrenstelsel en het enige object buiten ons eigen zonnestelsel dat gewoon met het blote oog is war te nemen. Ik ga daar binnenkort nog eens wat grondiger naar kijken, maar eerst dus die achterkant van de maan.

Nog even alles op een rij. Ik had dus dat paasei vol verhalen en vroeg me af: Zal ik het doen of niet, deze virtuele reis ondernemen? Ik ben op pad gegaan, niet wetend wat ik zou tegenkomen. Talloze mensen heb ik gesproken, met allemaal hun eigen persoonlijke verhalen over dromen, verwachtingen en worstelingen. Ik bereikte de bodem, waar in de diepste diepte nieuw leven bleek te ontstaan en een nieuwe dag aanbrak. Ik leerde over het loslaten van het oude. En vroeg me af of iets wat nooit zou worden waargenomen wel echt zou bestaan. Andersom, iets wat wel wordt waargenomen, bestaat onvermijdelijk uit verhalen, wat mij de koning van de wereld maakte. Ik rustte uit in Chateau Valogne, waar een geest uit het verleden doolde. En op de terugweg zag ik hoe elk monster dat mij ooit angst had aangejaagd of ooit nog zou proberen angst aan te jagen, niets anders was dan ikzelf.

Dit is de essentie. Alles bestaat uit verhalen. Wijzelf, onze wereld, alles wat we kennen en alles wat we denken: het zijn verhalen. Ga maar na: U weet dat de achterkant van de maan bestaat, dat de Perseïden bestaan, dat de Andromeda nevel bestaat. Of dichterbij: u weet dat de Himalaya bestaat of het SARS-CoV-2 virus… nou nee, laten we die nou niet nemen. Een ander: het influenzavirus dat griep veroorzaakt.

Hoe weet u dat al die dingen bestaan? De Himalaya: Heeft u die met eigen ogen gezien? En de achterkant van de maan? Dat virus? Hoe weet u dat Buenos Aires bestaat,  dat er dinosauriërs hebben rondgelopen en dat Nelson Mandela bestond? Oh ja, da’s waar ook; ik heb Nelson gezien in Amsterdam. Maar dan nog: er blijven enorm veel dingen over waarvan ik weet dat ze bestaan louter en alleen omdat ik er foto’s van heb gezien, verhalen over heb gehoord, boeken over heb gelezen. Eigenlijk bestaat het grootste deel van wat ik denk te weten over de wereld, het universum, over mijzelf en over de Perseïden, alleen maar uit verhalen in mijn gedachten.

“Hoe weet ik zeker dat iets wat ik nog nooit heb kunnen ervaren echt bestaat?” vroeg ik me bij de maan af. Het wordt nog veel leuker. Want als alles alleen maar bestaat uit verhalen, hoe weet je dan überhaupt of er iets echt kan bestaan?

47. Monsters

Geplaatst op door Henk Groenewoud

En zo ging de week in chateau Valogne voorbij. Instructie van Jan Geurtz, mediteren, wandelen en genieten van het natuurschoon en de gesprekken met anderen. Ik verbaasde me over het gemak waarmee dit nieuwe ritme en deze nieuwe omgeving deel van mij werden. Alsof het altijd al zo geweest was. Alleen die geest uit het verleden, die liet me niet los. Wat maakte dat ook hij zich weer liet zien in dit kasteel? Wat kwam hij vertellen?

Ik was niet de enige. Ook de anderen kwamen met hun geesten, verhalen en boodschappenlijstjes. Ik kreeg er de vinger niet achter, ondanks alle gesprekken en meditaties. Totdat de dag kwam dat ik weer in de auto stapte om afscheid te nemen van deze heerlijke plek, een tikje weemoedig.

Voor de lange reis terug greep ik een willekeurige CD die ik nog niet had beluisterd. U2. All that you can’t leave behind. Verdraaid zeg. Daar hadden we dan in dat kasteel gezeten, met allerlei zaken die we niet achter ons hadden kunnen laten. Geesten uit het verleden.

Bono zong. It’s a beautiful day!
Ja, ondanks het vertrek was het een prachtige dag. Vandaag keerde ik huiswaarts met nieuwe inspiratie. Don’t let it get away.

Het tweede nummer klonk. You’ve got to get yourself together. Your’s stuck in a moment you can’t get out. Nou moe! Daar was deze hele week over gegaan. Hoe je wordt meegesleurd door je gedachten, en daar soms niet uit kunt komen. You are such a fool, to worry like you do. Natuurlijk!

Elevation kwam. Verheffing. Alsof de muziek deze week nog eens samenvatte. En daarna Walk on! Ga door. Geef niet op. Leave it behind. You’ve got to leave it behind!

Alles kwam samen. Dit was de boodschap. De geest uit het verleden was ik zelf. Het kasteel, de mensen, dit hele verblijf was ik zelf. En elk monster dat mij ooit angst had aangejaagd of ooit nog zou proberen angst aan te jagen, was niets anders dan ikzelf. Want ik ben de Koning van de Wereld. Mijn wereld.

Het is één ding om iemand te horen zeggen dat de werkelijkheid anders is dan je altijd denkt en dat je eigenlijk zelf de wereld bent. Maar het is onvoorstelbaar om dat ook werkelijk zo te voelen.

Het was een mooi verblijf, daar in Chateau Valogne.

46. Rust

Geplaatst op door Henk Groenewoud

Chateau Valogne was een verademing. In meerdere opzichten een tussenstop op deze zwerftocht. Ik genoot van de heuvels van de Morvant en de vele planten en dieren die er waren te zien. IJsvogels scheerden over de rivier, grauwe klauwieren postten op de telefoondraden, zwarte roodstaarten hadden hun nest boven één van de houten karren, knautia’s bloeiden, kleine parelmoervlinders fladderden rond en waterjuffers – ik denk azuurjuffers, maar kon de fel oranje stigmata niet plaatsen – waren volop bezig met hun paringsrituelen. En de rode rozen… met de kennis van nu beschouw ik die als een aankondiging van wat later zou komen.

Het kasteel deed iets met mij. En het gooide er nog wat bovenop dankzij het boek dat mijn dochter mij cadeau had gedaan: The 7 1/2 deaths of Evelyn Hardcastle van Stuart Turton. Een bijzonder verhaal, waarbij de hoofdpersoon in een (Engels) landhuis met allerlei kamers en gasten een moord moet oplossen. En daarbij op een of andere manier dezelfde dag beleeft in verschillende lichamen, met de bijbehorende verschillende karaktereigenschappen. Ondertussen zat ik in een groep mensen met allemaal hun eigen karakter en geschiedenis, die naar dit kasteel in Sommant waren gekomen voor meditatie en begeleiding op hun spirituele pad door Jan Geurtz – met als uitgangspunt dat het ego, en dus je karakter, ook maar een verzinsel is. In dit kasteel met al zijn gangen en kamers en mensen, was er bij het wegleggen van het boek altijd even wat verwarring als mijn geest het verhaal uit het boek verving door het verhaal van de werkelijkheid. Oh ja, er was een boek met een Engels kasteel vol mensen en een hoofpersoon die iets moest oplossen, en er was een verblijf in een Frans chateau ook vol mensen en een hoofdpersoon die iets wilde vinden.

En wat dan met die geest uit het verleden? Tijdens al dat speurwerk zag ik opeens parallellen tussen de middelbare schooltijd en de groepsprocessen die zich daar afspeelden, en de groepsprocessen hier. De gevoelens van nu leken sprekend op die van vroeger. En dus liet ik me maar meestromen met wat zich aandiende.

Wat ik zeg: het was een verademing.

45. Chateau Valogne

Geplaatst op door Henk Groenewoud

En zo bereikte ik op mijn zwerftocht Chateau Valogne in de Morvan, Frankrijk. Het kasteel was gelegen juist even buiten het dorp Sommant aan de voet van groene heuvels langs een kleine rivier.

Zodra ik ommuurde tuin binnenkwam, wikkelde het verleden zich als een warme deken om me heen. Hier zat ik voor een week meditatie en les over Dzogchen door Jan Geurtz. Retraite, vakantie, bijkomen van het zwerven en nieuwe energie opdoen voor het vervolg.

En natuurlijk de balans opmaken: wat had deze zwerftocht tot dusverre gebracht? Ik had mensen ontmoet en hun portretten gemaakt. Als je er in gelooft, zouden het zomaar engelen kunnen zijn als begeleiders op de tocht. Ik had gevoel teruggevonden, gevoel dat lang opgesloten had gezeten en nu weer uitbundig rondfladderde in de nieuw verworven vrijheid. Ik had de wereld doorzien voor wat zij was: niet meer dan een fantasie, een verhaal. Ik had geleerd om mijn pijn te omarmen en lief te hebben.

En juist op het moment dat ik dacht dat ik wel zo’n beetje klaar was, bleek dat er geen kasteel bestaat zonder spoken. In een duistere ruimte trof ik een geest uit het verleden.

Mijzelf.

38. De wil van de klaproos

Geplaatst op door Henk Groenewoud

Ik vond een nest van een boommarter. Lang verhaal, geen boommarter gezien want die was al verhuisd. Voor de zekerheid heb ik daar toch maar twee avonden urenlang op de bosgrond gelegen. Geen straf, want het was prachtig weer, het geurde naar de zomer en er kwamen bosmuisjes voorbij, en raven en vele, vele andere bosdieren. Ik lag te genieten, maakte nog een foto van het prachtige schaduwenspel van de bladeren op de stam in de ondergaande zon… maar geen boommarter.

Een foto van een boom met latrine, met een nest waarvan je weet dat een moertjes haar jongen geeft gezoogd. Ik genoot, ik had de hele dag al volop foto’s gemaakt, ik wist eigenlijk wel dat ze al was verhuisd en ik had al foto’s van boommarters uit voorgaande jaren. Zou het nou nog veel uitmaken als opeens de boommarter toch wel zou verschijnen?

Ja. Het zou enorm verschil maken. Mijn ego zou een boost van jewelste krijgen, ik zou juichend naar huis gaan en tevreden in bed kruipen. Toch weer die hoopvolle verwachting, die wil om iets voor elkaar te krijgen.

Thuis pakte ik Nietzsche maar weer eens uit de kast. De Wil tot Macht, de Wil tot Realisatie. Ooit vond ik dan een veelbetekenend inzicht: de Wil als drijvende kracht van alles in de natuur! Nietzsche was een kind van zijn tijd, en vond zijn gelijk in het toen nog jonge Darwinisme en andere wat obscuurdere ideeën over strijd en overleving.  

Wat is de wil van een klaproos? Om te groeien, om te bloeien, om zijn kelkbladen uit te slaan en zich te realiseren ten koste van alle andere planten om hem heen, zou Nietzsche waarschijnlijk zeggen. Maar waarom zou de bloem het eindpunt zijn? Zou het niet de wil van de klaproos zijn om alle levenskracht terug te trekken in kleine zaadjes en die te verspreiden voor een lekkere winterslaap? Of om samen met het gras te wuiven in de wind en te vieren dat eindelijk de zon weer volop schijnt?

De Wil leidt onvermijdelijk tot spanning, strijd, triomf en uiteindelijk teleurstelling. Hoe anders is de blik van een Boeddhist, die simpelweg zou zeggen dat je de klaproos kunt waarnemen – of niet. Alleen maar waarnemen wat er is, zonder iets aan je waarnemingen te veranderen. Net als de boommarter. Zij zit in de boom, of zij zit er niet. Of zij zit er zowel wel als niet, totdat ik haar waarneem of het lege nest. Eigenlijk dus Schrödingers boommarter.

36. Onvolmaakt

Geplaatst op door Henk Groenewoud

Ik dacht altijd dat ik de enige was. In tekeningen en schilderijen maakte ik altijd opzettelijk een storende fout, zodat iedereen naar die fout zou kijken. “Het is een prachtig schilderij, alleen dat ene ding daar. Wat jammer nou, het is bijna perfect!” Voor mij schuilde de perfectie juist in die fout. Overigens vernam ik dat een gerenommeerd Japans schilder – ik ben zijn naam vergeten, als ik hem weer tegen kom zal ik het hier melden  – precies hetzelfde deed. In elk kunstwerk één opzettelijke fout, om daarmee de hoogst mogelijke staat van perfectie te bereiken.

Onlangs nodigde iemand mij uit om tijdens een meditatie te proberen de volmaakte staat van ‘Zijn’ te benaderen. Het zou een gelukzalige staat moeten zijn, niet verstoord door gedachten of emoties. Geen wil om iets te bereiken of veranderen, alleen maar Zijn. Ik stelde me een soort zwart gat voor dat alles opzuigt zodat er niets meer overblijft. Helemaal niet fijn. Gelukkig heb ik die volmaakte staat nog lang niet bereikt, want tijdens de ‘volmaakte stilte’ hoorde ik het bloed ruisen door de bloedvaten in mijn oren, de rode bloedlichaampjes klotsend en botsend tegen elkaar en tegen de celwanden. Zoals ik al zei: mijn gedachten springen alle kanten op.

Perfectie is saai. Het is af. Je hoeft er niets meer mee en je kunt er ook niets meer mee. Een wit papier zonder enige smet, een ronde cirkel zonder ribbeling, wat heb je er aan? Juist de imperfectie trekt mij aan. De hap uit de zon vanmiddag tijdens de zonsverduistering. De klaprozen die alle regels van de kunst schenden. Zo wil ik het hebben.

Wie kan rusten in onvolmaaktheid, weet wat perfectie is.